Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 134. maddesinde düzenlenmiştir. Bireylerin sadece kendilerine ait olan, başkalarının bilmesini istemediği özel yaşam alanları mevcuttur. Kişilerin gizli kalmasını istediği yaşam alanlarına başkalarının müdahale etmesiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşacaktır. Suçun faili ve mağduru herkes olabilir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun görüntü ve seslerin ifşası ile gerçekleşmesi bu suç tipinin nitelikli halini oluşturmaktadır. Normal insanlar bakımından hayatın gizli alanı çok daha genişken; Kamu görevlisi, siyasetçi ve sanatçı bakımından bu alan çok daha dardır. Bu nedenle, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun oluşup oluşmadığı değerlendirilirken bireylerin kamudaki konumlarının dikkate alınması gerekmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun gerek basit hali gerekse nitelikli hali şikayete tabi bir suçtur. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Nitelikli halinin ise iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile korunan hukuki yarar, bireylerin özel hayatının korunması hakkıdır. Bu nedenle özel hayatın gizliliğinin korunması hakkı, uluslararası bildiri, sözleşme, belgeler ve Anayasa da güvence altına alınmıştır. Bu durum, özel hayatın gizliliğinin korunmasının, uluslararası ve ulusal üstü alanda önemli ve korunmaya değer bir hak olarak algılandığı gerçeğini göz önüne sermektedir.

 

1. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Tanımı

İnsanlar yaşamlarını sürdürebilmek ve daha iyi yaşam koşullarına sahip olabilmek için birbirleriyle işbirliği yapmış ve toplumu oluşturmuşlardır. Bireyin topluma karşı sorumlulukları olması kendi kişiliği ve kendisine ait özel alanı olmadığı anlamına gelmemektedir. Bireylerin toplum dışında yalnızca kendisini ilgilendiren ve saygı duyulması gereken kendisine ait özel alanları vardır.

Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu düzenlenmiştir.  Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu, bireyin başkaları tarafından bilinmesini istemediği özel hayatına müdahale edilmesiyle oluşmaktadır. Bireylerin, birbirinin gizli yaşam alanlarına girerek, başkasının görmesi mümkün olmayan yaşamını görmesi veyahut kaydetmesi fiilinin işlenmesi ile özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşacaktır.

2. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Faili ve Mağduru Olabilecek Kişiler

TCK madde 134’te düzenlenen suçun faili, herhangi bir kişi olabilir. Ancak, TCK madde 137 suçunun belli kişiler tarafından işlenmesi nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre; kamu görevlisinin görevinin verdiği yetkisini kötüye kullanılmasıyla ya da belirli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi, cezayı artıran bir neden olarak düzenlenmiştir.

Herkesin özel yaşamına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu herkese karşı işlenebilecek bir suçtur. Dolayısıyla, bu suç tipinin mağduru herkes olabilir.

3. Görüntü ve Ses Kayıtlarının İfşası ile Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu

TCK madde 134/2’ye göre; Bir kimsenin özel hayatına ilişkin ses ve görüntülerin hukuka aykırı olarak “ifşa” eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Burada önemli olan nokta ifşanın hukuka aykırı olarak yapılmasıdır. Dolayısıyla, bireyin özel hayatına ilişkin ses ve görüntüleri hukuka uygun olarak ele geçirilmiş olsa da bunlar hukuka aykırı olarak ifşa edilmişse suç oluşacaktır.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçuyla korunan hukuksal değer göz önüne alındığında görüntüsü veya sesi kayda alınan, ifşa edilen kimsenin kimliği anlaşılamasa bile, suçun oluşacağı doktrinde kabul edilmektedir.

Y.12.CD, E.2017/150, K.2017/6231, T.13.09.2017: 

…………bahse konu fotoğrafların katılanın rızasıyla sanığın kendi sayfasında paylaşılsa da, katılanın fotoğrafları kaldırması isteminde bulunduktan sonra katılanın rızasından bahsedilemeyeceği ve sanığın fotoğrafları kaldırması gerektiği halde kaldırmadığı, fotoğrafların facebook isimli internet sitesine konulma tarihinin bir önemi bulunmadığı, önemli olan hususun şikayet tarihi itibariyle katılanın rızasının devam edip etmediği ve fotoğrafların facebookta bulunup bulunmadığı anlaşılmakla, sanığın katılanla yanyana çekilen fotoğrafını facebookta yayınlaması eylemine uyan TCK’nın 134/2-1.cümle gereğince cezalandırılması gerektiği gözetilmeden, ‘sanığın katılanla beraber çekilmiş olduğu fotoğrafın facebook isimli internet sitesine yüklediği tarihin tam olarak tespit edilemediği, yani katılanla ayrıldıktan sonra rızası dışında yükleyip yüklemediğinin tam olarak tespit edilemediği’ gerekçesiyle oluşa ve dosya kapsamına uygun düşmeyen gerekçeyle beraat kararı verilmesi,…BOZULMASINA, 13.09.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…”

4. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Cezayı Artıran Nedenler

TCK m. 137 uyarınca;

• Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlâl edilmesi, (TCK madde 137/1 c.2)
• Suçların kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle özel hayatın gizliliği suçu işlenmesi, (TCK madde 137/1-a)
• Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlenmesi, (TCK madde 137/1-b)

hallerinde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nedeniyle hükmedilen ceza arttırılmaktadır. Gizliliğin görüntü ve ses kaydı alınması suretiyle ihlal edilmesi hususu TCK madde 137/1 c.2’ de düzenlenmiş olup suçun bu şekilde işlenmesi durumunda faile verilecek ceza bir kat daha artırılacaktır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle veya belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi hususu ise TCK madde 137 düzenlenmekte olup suçun bu şekilde işlenmesi durumunda ise ceza yarı oranında artırılacaktır.

5. Ünlü Kişilerin Özel Hayatının Gizliliğini İhlal

Sanatçıların, siyasetçilerin, kamu görevlilerinin, sporcuların diğer insanlara göre özel hayatlarının gizliliğinin kapsamı ve sınırlarında farklılıklar mevcuttur. Normal insanların özel hayatlarının gizlilik alanı daha genişken, tanınmış kişilerin özel hayatlarının gizlilik kapsamı daha dardır. Ünlü kişilerin belli ölçülerde özel hayatlarının izlenmesine katlanma zorunluluğu vardır. Örnek vermek gerekirse, magazin gazeteciliği yapan bir gazetecinin sanatçıları girip çıktıkları yerlerde izlemesi, ses ve görüntülerini kayda alması özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmamaktadır. Böyle olunca, sanatçıyı, siyasetçiyi, kamu görevlisini izlemek özel hayatın gizliliği olmazken; başka bir kimseyi izlemek, özel hayatın ihlali suçunu oluşturacaktır.

Yargıtay Kararı – 12. CD., E. 2013/25650 K. 2014/11425 T. 12.5.2014

“…Haber içeriğinin görünür gerçeğe uygun ve güncel olduğu, kamuya mal olmuş katılanın, sanık sıfatını taşıyan biriyle aynı ortamı paylaştığına dair haberinin yapılmasında, yürüttüğü kamu hizmetinin niteliği ve toplum içindeki konumu gereği, kamu yararı ve toplumsal ilginin bulunduğu, haberde kullanılan ifadelerin ve haberle beraber yayımlanan fotoğrafın, habere konu olayla fikri bağlantısının bulunduğu, haberin verilişinde tahkir edici bir dil kullanılmayıp, ölçülülük ilkesinin ihlal edilmemiş olduğu, yayımlanan haber ve fotoğrafın, basının haber verme hakkı sınırları içerisinde kaldığı, müdahalenin özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun maddi unsurunu oluşturmakla birlikte hukuka uygun olacağı dolayısıyla da suç oluşturmayacağı gözetilmeden suç vasfında yanılgıya düşülerek özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan beraati yerine yazılı düşüncelerle sanığın verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçundan mahkumiyetine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş olup, sanık müdafinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebeplerden dolayı… BOZULMASINA, 12.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” 

6. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikayete Tabi Bir Suç mudur?

TCK madde 134’te düzenlenen her iki suç açısından da suçun takibi mağdurun şikâyetine bağlıdır. Diğer bir ifade ile bu suç tipi için re’sen soruşturma ve kovuşturma yapılması söz konusu değildir. Mağdurun fiili ve faili öğrenmesinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde şikayet hakkını kullanması gerekmektedir.

Bunun yanında, şikayete bağlı suçların genelinde olduğu gibi özel hayatın gizliliğini ihlal suçu da uzlaşma kapsamındadır.

 

7. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun basit halinin düzenlendiği TCK 134/1. maddesine göre bu suçu işleyen fail bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Suçun nitelikli halinin düzenlendiği TCK 134/2. maddesine göre bireyin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kişinin iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.

8. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Verilecek Cezanın Ertelenmesi

TCK 51. maddesi gereğince, işlediği suçtan dolayı iki yıl ve daha az hapis cezasına mahkum edilen kişinin cezası ertelenebilir. Cezanın ertelenmesine karar verilebilmesi için, kişinin daha önce 3 aydan daha fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olması ve bir daha suç işlemeyeceğine yönelik mahkemede bir kanaat oluşması gerekmektedir.

Faile verilecek ceza 2 yılın altındaysa ve şartları oluşmuşsa özel hayatın gizliliğini ihlal suçu açısından cezanın ertelenmesine karar verilebilecektir.

9. Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış bulunması, bir daha suç işlemeyeceği yönünde mahkemede bir kanaat oluşması, kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir. Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkum olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, 5 yıl süreyle denetim süresine tabi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur. Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak, mahkeme kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getirmeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşulların varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkumiyet hükmü kurabilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet Savcısı, hakim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.

Faile verilecek ceza 2 yılın altındaysa ve şartları oluşmuşsa özel hayatın gizliliğini ihlal suçu açısından hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilecektir.

10. Görevli Mahkeme

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

11. Dava Zamanaşımı Süresi

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun dava zamanaşımı süresi suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıldır.